Κωπαΐδα

Πεδιάδα της Βοιωτίας, η οποία άλλοτε ήταν λίμνη. Περιβάλλεται από τα βουνά της Λοκρίδας, τον Ελικώνα, το Σφίγγιο και τα ανατολικά υψώματα του Παρνασσού. Η λεκάνη, στη βαθύτερη περιοχή της οποίας υπήρχε άλλοτε η ομώνυμη λίμνη, δημιουργήθηκε από τεκτονική κατακρήμνιση κατά την πλειόκαινο εποχή της τριτογενούς περιόδου. Η λίμνη, το όνομα της οποίας προέρχεται από την αρχαία πόλη Κώπαι (βλ. λ.), είχε βάθος περίπου 3 μ. Είχε σχηματιστεί από τα νερά του Βοιωτικού Κηφισού και άλλων μικρών ποταμών, τα οποία δεν εξέβαλλαν στη θάλασσα, αλλά αποχετεύονταν σε καρστικές καταβόθρες. Μεγάλες εκτάσεις γύρω από την κυρίως λίμνη ήταν έλη, τα οποία αποτελούσαν πηγές ασθενειών, κυρίως ελονοσίας. Τα πρώτα αποστραγγιστικά έργα χρονολογούνται στον 14ο και στον 13ο αι. π.Χ. Θεωρούνται από τα σπουδαιότερα στον αρχαίο κόσμο και αποδίδονται στον προϊστορικό λαό των Μινυών, οι οποίοι κατοικούσαν στην περιοχή του σημερινού Ορχομενού. Στη σύγχρονη εποχή, θέμα αποξήρανσης της λίμνης τέθηκε το 1843, μετά τη λήξη της τουρκοκρατίας, αλλά μόλις το 1880 τέθηκαν σε εφαρμογή τα σχετικά σχέδια, από γαλλική εταιρεία στην οποία ανέθεσε το έργο η ελληνική κυβέρνηση. Με την ολοκλήρωση όμως της άντλησης των υδάτων, αποκαλύφθηκε ένας πολύ πλούσιος χλοοτάπητας ο οποίος υπέστη ανάφλεξη, με αποτέλεσμα την καθίζηση του πυθμένα κατά 4 μ. και την εκ νέου συγκέντρωση υδάτων. Η γαλλική εταιρεία κήρυξε πτώχευση και εγκατέλειψε τα έργα, και ανέλαβε μια αγγλική (1877). Η αποστράγγιση της λίμνης αποπερατώθηκε το 1931, με την κατασκευή ενός περιφερειακού αγωγού ο οποίος εγκλώβισε τα νερά του Κηφισού με τρόπο ώστε να απομονώνεται η περιοχή της λίμνης και τα νερά να οδηγούνται, μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου διωρύγων, στη λίμνη Υλίκη, η οποία τροφοδοτεί σήμερα την περιφέρεια της Αθήνας. Με την αποστράγγιση αποδόθηκαν για καλλιέργεια περίπου 240.000 στρέμματα, τα οποία διανεμήθηκαν στους ακτήμονες της περιοχής, αφού το ελληνικό Δημόσιο αποζημίωσε την αγγλική εταιρεία (1953). Σήμερα, στην περιοχή καλλιεργούνται βαμβάκι, σιτηρά, όσπρια, αραβόσιτος και κτηνοτροφές, ενώ γίνεται εκτεταμένη κτηνοτροφία. Τη διαχείριση και την ενίσχυση των καλλιεργειών έχει αναλάβει ο Οργανισμός Κωπαΐδος. Η πεδιάδα της Κωπαΐδας, που προέκυψε από την αποξήρανση της ομώνυμης λίμνης.